Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2010

Zombie Economics: How Dead Ideas Still Walk among Us


Αυτός είναι ο διασκεδαστικός τίτλος του βιβλίου που μόλις δημοσίευσε ο John Quiggin με θέμα πέντε διαβόητες οικονομικές ιδέες και θεωρίες οι οποίες πιστεύει ότι συντέλεσαν στη διεθνή οικονομική κρίση. Ο συγγραφέας ισχυρίζεται σε συνέντευξη στο VOX ότι αν και θα έπρεπε οι ιδέες αυτές να έχουν πια πεθάνει, παραμένουν δημοφιλείς στο μυαλό πολλών ερευνητών και πολιτικών.  Ιδού λοιπόν οι πέντε μακαρίτισσες:
  1. Υπόθεση Μείζονος Μετριοπάθειας (Great Moderation): Εκφράστηκε χαρακτηριστικά από τον Robert Lucas στην περίφημη διάλεξή του το 2003 στην American Economic Association όταν διακήρυξε ότι "το κεντρικό πρόβλημα της πρόληψης των οικονομικών υφέσεων έχει πια πρακτικά επιλυθεί". Η άποψη αυτή βασιζόταν στην παρατηρούμενη μείωση από το 1980 των διακυμάνσεων σε μια σειρά από οικονομικές μεταβλητές όπως το ΑΕΠ, η βιομηχανική παραγωγή και η ανεργία. Θεωρήθηκε λοιπόν ότι η μείωση αυτή προήλθε από παράγοντες όπως το σύγχρονο χρηματοπιστωτικό σύστημα, τις βελτιώσεις στην οικονομική πολιτική και τις ευνοϊκές συγκυρίες. Στο πλαίσιο της υπόθεσης έγινε από πολλούς η λανθασμένη εκτίμηση ότι η κρίση του 2007 θα ήταν απλώς μια μικρή και πρόσκαιρη αναταραχή.
  2.  Υπόθεση Αποτελεσματικών Αγορών (Efficient Markets Hypothesis):Υποστηρίζει ότι οι τιμές στις χρηματοοικονομικές αγορές αποτελούν την καλύτερη δυνατή εκτίμηση της αξίας οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου δεδομένης όλης της διαθέσιμης πληροφορίας. Η κριτική υποστηρίζει ότι οι μεγάλες και αρρύθμιστες αγορές συχνά αποσταθεροποιούν την οικονομία και οδηγούν σε κρίσεις πανικού και φούσκες. Έτσι, υποστηρίζουν ότι οι αγορές δεν είναι αποτελεσματικές χωρίς ρύθμιση και έλεγχο του χρηματοπιστωτικού τομέα ως προς το μέγεθός του και τα προϊόντα που αναπτύσσει.
  3. Δυναμικά Στοχαστικά Υποδείγματα Γενικής Ισορροπίας (DSGE): Ένας κλάδος της θεωρίας γενικής ισορροπίας (general equilibrium) που συνιστά πια την ορθόδοξη προσέγγιση στα σύγχρονα μακροοικονομικά. Προσπαθεί να εξηγήσει τις σωρευτικές μεταβολές σε μακροοικονομικές μεταβλητές (πχ., ανάπτυξη, κύκλους και επιδράσεις πολιτικής) με βάση μακροοικονομικά υποδείγματα τα οποία προκύπτουν από αρχές μικροοικονομίας. Η κριτική βασίζεται, μεταξύ άλλων, στο γεγονός ότι τα υποδείγματα αυτά δεν κατάφεραν να προβλέψουν επιτυχώς την τρέχουσα οικονομική κρίση.
  4. Οικονομικά της διάχυσης προς τα κάτω (‘Trickle-Down’ Economics):  Η υπόθεση ότι αν ευνοήσουμε τα πλουσιότερα στρώματα (πχ με μείωση φορολογίας) τότε αυτά θα δράσουν με τέτοιο τρόπο (πχ αύξηση επενδύσεων) που θα έχει έμμεσες θετικές επιπτώσεις προς τα κάτω για τα φτωχότερα στρώματα. Τα Reaganomics και τα οικονομικά της προσφοράς (supply-side economics) συχνά εντάσσονται σε αυτή τη σχολή σκέψης. Η κριτική αμφισβητεί το μέγεθος ή ακόμα και την ύπαρξη των έμμεσων επιπτώσεων προς τα κάτω. Χαρακτηριστικά αναφέρουν την ολοένα και διευρυνόμενη απόκλιση εισοδημάτων μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων στρωμάτων στις ανεπτυγμένες χώρες.
  5. Ιδιωτικοποιήσεις (Privatizations): Σύμφωνα με την κριτική, τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα καθώς πολλές από τις ιδιωτικοποιημένες βιομηχανίες διεθνώς (πχ μεταφορές, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες) παρέμειναν ουσιαστικά μονοπώλια στα οποία δεν λειτούργησε ο ανταγωνισμός. Η κρατική εποπτεία δεν εξαφανίστηκε μετά τις ιδιωτικοποιήσεις απλώς πήρε άλλη μορφή.
Ζωή σε λόγου μας.