Μειώστε την ηλικία συνταξιοδότησης

Αυτό προτείνει ο οικονομολόγος James K. Galbraith (συμβούλεψε σε κάποια θέματα την τωρινή κυβέρνηση και είναι γιος του θρυλικού John Kenneth Galbraith o οποίος υπήρξε φίλος και υποστηρικτής του Ανδρέα Παπανδρέου και καθηγητής του Αντώνη Σαμαρά) σε άρθρο του στο περιοδικό Foreign Policy. Ενάντια στην επικρατούσα άποψη και πολιτική, υποστηρίζει μια φαινομενικά απλή λύση για τη μείωση της ανεργίας και την τόνωση της οικονομίας σύμφωνα με την οποία για μια περίοδο 3 ετών θα μπορούσε να μειωθεί προσωρινά η ηλικία συνταξιοδότησης ώστε να μοιραστούν οι λιγοστές δουλειές που υπάρχουν σήμερα σε άνεργους νέους με φρέσκες ιδέες και μεγάλη όρεξη για δουλειά. Το άρθρο αυτό είναι μέρος ενός αφιερώματος του Foreign Policy με τίτλο Unconventional Wisdom το οποίο αμφισβητεί διάφορες "επικρατούσες απόψεις":

• Economies Can't Just Keep On Growing, by Thomas Homer-Dixon
• Homeland Security Hasn't Made Us Safer, by Anne Applebaum
• China's Rise Doesn't Mean War…, by Joseph S. Nye Jr.
• …And China Isn't Beating the U.S., by Daniel W. Drezner
• Understanding History Won't Help Us Make Peace, by Aluf Benn
• America Pressures Israel Plenty, by Leslie H. Gelb
• Actually, the Retirement Age Is Too High, by James K. Galbraith
• The Rich Really Don't Care About the Poor, by Carl Pope
• The Global Economy Won't Recover, Now or Ever, by Immanuel Wallerstein
• Sovereignty Is Far From Dead, by Nina Hachigian
• Democracy Is Still Worth Fighting For, by Morton Halperin
• Sometimes, the Conventional Wisdom Is Right, by Stephen Sestanovich

Τα επαγγέλματα με τη μικρότερη ανεργία

H WSJ δίνει εδώ πληροφορίες για πάνω από 500 επαγγέλματα στις ΗΠΑ για το 2010 σε πίνακες και διαγράμματα. Έχετε και δυνατότητα αναζήτησης για το επάγγελμα που σας ενδιαφέρει. Λάβετε υπόψη ότι το μέσο ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 9,6%. Να λοιπόν τα 20 επαγγέλματα με το μικρότερο ποσοστό ανεργίας:

		Εργαζόμενοι	Ανεργία
1	Εκτιμητές Ακινήτων	79.000	0,4%
2	Εξειδικευμένοι θεραπευτές (μουσική, τέχνη, κατοικίδια, κα)	138.000	0,4%
3	Στελέχη διοίκησης αστυνομίας	103.000	0,4%
4	Τεχνικοί και οδηγοί τραίνων	57.000	0,4%
5	Στελέχη διοίκησης σε εκπαιδευτικές και θρησκευτικές δραστηριότητες	53.000	0,8%
6	Οδοντίατροι	175.000	0,8%
7	Λογοθεραπευτές	132.000	0,8%
8	Ερευνητές εγκλήματος	159.000	0,8%
9	Γιατροί και χειρουργοί	872.000	0,9%
10	Εργασιοθεραπευτές	109.000	1,0%
11	Αγρότες και κτηνοτρόφοι	713.000	1,2%
12	Φαρμακοποιοί	255.000	1,2%
13	Ειδικοί στοματικής υγιεινής	141.000	1,2%
14	Ιερωμένοι	429.000	1,4%
15	Κτηνίατροι	73.000	1,4%
16	Δικηγόροι	1.040.000	1,5%
17	Αστυνομικοί	714.000	1,7%
18	Ταχυδρομικοί υπάλληλοι	321.000	1,7%
19	Επιχειρησιακοί ερευνητές	107.000	1,9%
20	Δικαστές	71.000	2,0%

Τα επαγγέλματα με τη μεγαλύτερη ανεργία σχετίζονται, για παράδειγμα, με: όλο το φάσμα των κατασκευών (έως και 36%), τηλεπωλήσεις (34,8%), μόντελινγκ και προώθηση προϊόντων (19,6%), πλύσιμο πιάτων (19,2%), ηλεκτρολογία (19%), κλπ. Για πληροφορίες επαγγελματικού (επανα)προσανατολισμού δείτε το καταπληκτικό Occupational Outlook Handbook και τους οδηγούς καριέρας του US Bureau of Labor Statistics. Καλή δουλειά.

Επιστημονικές Μαύρες Πέτρες

Μια ιδιαίτερα ανησυχητική πτυχή της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα είναι ότι ίσως ωθήσει άξιους επιστήμονες να αναζητήσουν καλύτερη τύχη σε κάποια άλλη χώρα. Αυτή η μετανάστευση, γνωστή και ως brain drain, θεωρείται ως ιδιαίτερα ύπουλη και επικίνδυνη εξέλιξη για μια οικονομία καθώς σπαταλιούνται πόροι εκπαίδευσης και χάνεται σπάνιο και πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο. Κάποιοι όμως υποστηρίζουν ότι αυτή η μετανάστευση μπορεί μακροπρόθεσμα να έχει θετική επίπτωση αν οι επιστήμονες επιστρέψουν τελικά και αξιοποιήσουν στην Ελλάδα τις χρήσιμες γνώσεις και εμπειρίες που αποκόμισαν κατά την παραμονή τους στο εξωτερικό. Δυστυχώς όμως τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι οι επιστήμονες gastarbeiter ρίχνουν μαύρη πέτρα πίσω τους. Συγκεκριμένα, πρόσφατη μελέτη εξέτασε ένα δείγμα 1.953 αλλοδαπών που γεννήθηκαν εκτός ΗΠΑ αλλά εργάστηκαν ως ερευνητές και διδάσκοντες σε τμήματα χημείας, χημικών μηχανικών και βιοχημείας των ΗΠΑ μεταξύ 1993 και 2010 (Patrick Gaulé, Return migration: evidence from academic scientists, NBER/MIT). Πρέπει να τονιστεί ότι στις ΗΠΑ οι αλλοδαποί αποτελούν ζωτικό κομμάτι του επιστημονικού δυναμικού καθώς, για παράδειγμα, στην περίπτωση των εργαζόμενων διδακτόρων μηχανικών καταλαμβάνουν μια θέση στις τρεις. Στην μελέτη αυτή βρέθηκε λοιπόν ότι μόλις 9% από τους επιστήμονες επέστρεψαν στην πατρίδα τους μέχρι την ηλικία των 65 ετών. Μάλιστα, η πιθανότητα επιστροφής μειώνεται αν ο επιστήμονας είναι ιδιαίτερα επιτυχημένος. Οι ερευνητικές επιδόσεις αυτών που επιστρέφουν χειροτερεύουν μόνο για τα δυο πρώτα χρόνια και μετά εξομαλύνονται. Πέρα από αυτά τα γενικά συμπεράσματα, είναι ενδιαφέρον να αναλύσουμε συγκριτικά τα στοιχεία της μελέτης ειδικά ως προς την Ελλάδα όπως παρουσιάζονται στον κάτωθι πίνακα:

 Δυο πρόσθετα συμπεράσματα μπορούν εύκολα να εξαχθούν. Πρώτον, τα άσχημα νέα είναι ότι η συμμετοχή των Ελλήνων επιστημόνων στο δείγμα είναι ιδιαίτερα δυσανάλογη σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας μας. Συγκεκριμένα, οι Έλληνες απαρτίζουν το 4,45% του δείγματος (1 στους 22 περίπου) όταν αποτελούν μόλις 0,16% του παγκόσμιου πληθυσμού. Με άλλα λόγια, οι Έλληνες επιστήμονες είναι πάνω από 27 φορές περισσότεροι από ότι δικαιολογεί ο πληθυσμός και αυτή είναι η υψηλότερη αναλογία από όλες τις χώρες που εξετάζει η μελέτη. Ακολουθεί σε αρκετή απόσταση Καναδάς,  Ελβετία, Ισραήλ και Μ. Βρετανία. Οι χώρες με τους λιγότερους αναλογικά επιστήμονες στο δείγμα σε σχέση με το μέγεθός τους είναι Μεξικό, Ινδία, Κίνα, Ιράν και Τουρκία. Η σημαντική παρουσία των Ελλήνων επιστημόνων σημαίνει σίγουρα ότι είναι ιδιαίτερα υψηλό το επίπεδο εκπαίδευσης στην Ελλάδα από όπου και προήλθαν. Ταυτόχρονα, μπορεί να σημαίνει ότι δεν είναι δυνατή ή επιθυμητή η απορρόφηση των επιστημόνων από τα Ελληνικά πανεπιστήμια. Η ακριβής ερμηνεία πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω διερεύνησης. Το κάπως θετικό συμπέρασμα είναι ότι η πιθανότητα επιστροφής των Ελλήνων επιστημόνων (20,5%) είναι σημαντικά υψηλότερη (η 2η υψηλότερη στο δείγμα μετά την Αυστραλία) από άλλες χώρες όπως το Ιράν (0%), η Ινδία (0,1%), η Κίνα (1,7%) και η Η Ρωσία (3,6%). Αν και όπως αναφέρει η μελέτη αυτό μπορεί να ερμηνευτεί από το επίπεδο ανάπτυξης της χώρας προέλευσης, οι Έλληνες είναι πιο πιθανό να επιστρέψουν και από επιστήμονες πιο πλούσιων χωρών όπως η Μ. Βρετανία (3,8%), η Ιταλία (4,6%) και η Ολλανδία (6,5%).
Αυτό που πρέπει να συγκρατήσουμε είναι ότι μόνο ένας από τους πέντε επιστήμονες που αποφασίζουν να φύγουν από την χώρα μας είναι πιθανό τελικά να επιστρέψει. Το κλειδί για την ανάπτυξη των πανεπιστημίων, της οικονομίας αλλά και της κοινωνίας μας βρίσκεται στη δημιουργία εκείνων των συνθηκών που θα ανακόψουν ή και θα αναστρέψουν αυτή την τάση μετανάστευσης.

Αναδημοσίευση άρθρου μου από το ΣΚΑΪ (24/1/2011)

Βρώμικο Χρήμα

Την επόμενη φορά που θα πάρετε χρήματα από ΑΤΜ τράπεζας θυμηθείτε τα αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης στην Αγγλία που βρήκε ότι το επίπεδο βακτηριδίων στα πλήκτρα είναι συγκρίσιμο με αυτό που έχουν οι δημόσιες τουαλέτες. Το ξέπλυμα χρήματος θα ήταν χρήσιμο εδώ. Στην Ελλάδα το πρόβλημα των βρώμικων ΑΤΜ θα λυθεί με ριζικό τρόπο καθώς σε λίγο δεν θα έχουμε λεφτά να σηκώσουμε!

Είσαι για μια Monopoly σύντροφε;

Το παιχνίδι των επιχειρηματιών και των οικονομολόγων είναι αναμφισβήτητα η Monopoly. Από το 1935 που πρωτοεμφανίστηκε, έχει πουλήσει 275 εκατομμύρια αντίγραφα στα οποία εκτιμάται ότι έχουν ανταγωνιστεί πάνω από 500 εκατομμύρια παίχτες κάθε ηλικίας. Στο παιχνίδι αυτό μπορεί να εξασκήσει κάποιος βασικές δεξιότητες προγραμματισμού, διαχείρισης και διαπραγμάτευσης. Ταυτόχρονα, μπορεί να μάθει πως λειτουργεί η οικονομία της ελεύθερης αγοράς και ότι αν αφεθεί στην τύχη της τότε θα καταλήξει σε επικράτηση ενός παίκτη (Μονοπώλιο, δηλαδή game over για όλους). Σε οικονομικούς όρους, ένα παιχνίδι Monopoly είναι επιτυχημένο αν δεν τελειώσει ποτέ!
Τώρα πια όμως το παιχνίδι δεν είναι προνόμιο μόνο των επίδοξων καπιταλιστών. Το Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης στην Πολωνία δημιούργησε για εκπαιδευτικούς λόγους την κατ' αυτούς κομμουνιστική εκδοχή του γνωστού παιχνιδιού (δες άρθρο στο Spiegel και σελίδα στο Facebook). Το παιχνίδι καλείται να δείξει στους νεότερους πτυχές της ζωής στην Πολωνία πριν το 1989 με έμφαση στην καθημερινότητα μιας οικογένειας. Αντί να προσπαθείς να αγοράσεις οικόπεδα, να χτίσεις ξενοδοχεία και να πλουτίσεις, ο σκοπός είναι τώρα να περιμένεις σε ατελείωτες ουρές στα μαγαζιά ώστε να καταφέρεις να βρεις βασικά τρόφιμα, ρούχα και έπιπλα. Το πρόβλημα είναι ότι μετά από ώρες αναμονής μπορεί να μάθεις ότι υπάρχει ανεπάρκεια αγαθών ή ότι κάποιοι με υψηλές γνωριμίες στο Κόμμα κατάφεραν να σε προσπεράσουν στην ουρά. Τα 200 ρούβλια που εισπράττεις περνώντας από την αφετηρία τα δαπανάς σε αγαθά και φόρους, ότι απομένει μοιράζεται ισομερώς ανάμεσα στους υπόλοιπους παίκτες.
Εγώ πάντως τα τελευταία χρόνια παίζω με περίσσιο μαζοχισμό σε ένα άλλο live παιχνίδι όπου έχουμε ανελεύθερες αγορές αλλά σε ένα ατομικά κατευθυνόμενο καθεστώς. Αφορά μια πρωτότυπη οργάνωση της οικονομίας που ονομάζεται Ελληνοπώλιο!

Τα bestsellers όταν γεννηθήκατε

Να τα δικά μου ευπώλητα σύμφωνα με τους NYT.

Οι οικονοχάρτες του Economist

Όλα τα λεφτά, τώρα και γραφικά.

Επανεπένδυση μερισμάτων

Αν επανεπενδύατε τα μερίσματα που λαμβάνατε από μετοχές στις ΗΠΑ η ετήσια αποπληθωρισμένη απόδοσή σας θα αύξανε από 1,9% σε 6,2% από το 1871 έως και σήμερα σύμφωνα με το VisualizingEconomics.